Geçinilmesi Zor İnsanlarla Geçinme Sanatı

[K i m y o n]

Prof. Dr. Erol Özmen-Psikoloji & Psikiyatri


Günümüzde insanlarla ilişkilerde başarılı olmanın önkoşulu her türlü insanla geçinebilme becerisine sahip olmaktır. Fakat öyle insanlar vardır ki onlarla bir çok kişi anlaşamaz. Geçinilmesi zor insanlar olarak nitelenen bu insanlar çevrelerindeki insanların çoğu ile geçinemezler; herkes de çoğu zaman bu insanlardan uzak durmaya çalışır. Fakat bu kimi zaman mümkün değildir. Evde, iş yerinde, çarşıda, pazarda, sokakta, kısaca yaşamın sürdüğü her yerde geçinilmesi zor insanlarla karşılaşmak mümkündür. Bazı durumlarda bu insanlarla ilişkiyi sürdürme zorunluluğu vardır ve o insanlarla geçinmenin yolunu bulmaktan başka çare yoktur. Böyle durumlarda ilişkilerin mümkün olduğunca daha az çatışma yaşanacak şekilde sürdürülebilmesi için kişinin hem kendini hem karşısındaki insanı tanıması ve kişilik özelliklerine göre nasıl davranması gerektiğini bilmesi gerekmektedir. Her an bir anlaşmazlık ya da çatışma yaşanma olasılığı nedeniyle geçinilmesi zor insanlarla ilişkilerde ise ilişkinin yönlendirilmesi ve yönetilmesi gerekmektedir.

[K i m y o n]

Genel öneriler

Geçinilmesi zor insanlarla ilişkide her zaman çeşitli zorlukların ve çatışmaların yaşanacağı en baştan kabul edilmeli ve ilişkiyi sürdürmenin yolları bulunmaya çalışılmalıdır. Geçinilmesi zor insanların tümü için geçerli önerilerde bulunmak mümkün olmamakla birlikte, kitabın bu bölümünde geçinilmesi zor insanların tümüne yönelik öneriler ele alınacak, daha sonraki bölümlerinde ise kişilik yapısına göre çeşitli önerilerde bulunulacaktır.

Geçinilmesi zor insanlarla geçinme sanatında temel nokta kişinin kendisinin ve karşısındakinin nasıl davranabileceğini öngörebilmesidir. Kendinizin ne hissedeceğini, ne düşüneceğini ve nasıl davranacağınızı bildiğiniz zaman nerede durmanız gerektiğini, hangi yoldan gitmeniz gerektiğini kestirebilirisiniz. Örneğin öfkenizi denetleyemeyen bir kişi iseniz, öfkelenmeye başladığınızı hissettiğiniz anda öfkeyle baş etme yöntemlerinizi bir an önce kullanmaya başlamanız gerekmektedir. Karşınızdakinin nasıl davranabileceğini bildiğiniz zaman ise kendinizi ona göre konumlandırmanız ve bu özelliğine uygun bir davranış tarzı geliştirmeniz mümkün olabilmektedir. Örneğin karşısındakini küçük görme eğiliminde olan bir kişi herkese olduğu gibi size de küçümseyici bir tarzda yaklaşacaktır. Karşısındakinin herkese böyle davrandığını bilen ve ondan böyle bir davranış bekleyen bir kişinin onun küçümseyici ve aşağılayıcı tutum ve davranışlarına öfkelenmeden ilişkiyi sürdürme olasılığı bunu bilmeyen kişilere göre biraz daha fazladır.

Aşağıda geçinilmesi zor insanlarla geçinmeyi başarmak isteyenler için çeşitli öneriler bulunmaktadır. Fakat bunların akla gelince kolayca başarılan davranış biçimleri olmadığı ve ancak uzun dönemli çabalar sonucunda kazanılabileceği unutulmamalıdır. İnsanlarla ilişkiyi ve iletişimi yönlendirmek ve yönetmek için insanın öncelikle konuyu önemsemesi, sahiplenmesi ve sabırlı biçimde çaba harcaması gerekmektedir.



* Kendinizi yeterince tanıyıp tanımadığınızı gözden geçirin
* İletişim ve ilişki kurma becerilerinizi / tarzınızı gözden geçirin
* Kendi bakış açınızdan sıyrılın
* Özgüveninizi, özdeğerlilik duygunuzu gözden geçirin
* Yaşadığınız duygularınızın sizi yönlendirmesini önleyin
* Onlara onların uyumsuz davranışlarını arttırmayacak biçimde davranın.
* Onlara bekledikleri gibi davranın
* Onun gereksinimlerini karşılamaya çalışın
* “Mantıklı” davranmasını beklemeyin
* Değişmesini beklemeyin / değişeceğini ya da değişebileceğini düşünmeyin
* Sizi anlamasını ya da hak vermesini beklemeyin
* Doğruyu gösterme konusunda ısrarcı olmayın
* Alınganlık göstermeyin, karşıdakinin tutum ve davranışlarını üstünüze almayın
* Olup bitenden yalnız karşınızdakini sorumlu tutmayın, kendi sorumluluklarınızı da araştırın
* Her kişilik yapısının kendisine özgü düşünce, tutum ve davranış özellikleri olduğunu unutmayın
* Onun bakış açısına saygı gösterin
* İlişkinizin sınırlarını kafanızda net olarak çizin
* Sonuç elde etmeye odaklanın
* Karşı tarafın istek, amaç ve gereksinimlerinizi anlamaya çalışın
* Onun uyumlu davranışlarını takdir edin
* Eşduyum ile karşıdakini anlamaya çalışın
* Kendinizin de geçimsiz bir insan olabileceğinizi unutmayın
* Geçinilmesi zor insanların davranışlarının altta yatan nedenlerini görmeye çalışın

[K i m y o n]

Herkesle iyi geçinmek mümkün müdür ?

İnsanlarla iyi geçinmek isteyen bir kişi öncelikle kendisine “herkesle iyi geçinmek mümkün müdür?” sorusunu sormalıdır. Bu soruyla birlikte akla gelen diğer bir soru da insanın herkesle iyi geçinmek zorunda olup olmadığı sorusudur.

Bu sorulara yanıt ararken öncelikle iyi geçinmenin ne anlama geldiği belirlenmelidir. İyi geçinme bir uçta “dost olma, iyi arkadaş olma”, diğer uçta ise “iş (ya da başka bir zorunluluk) gereği (birbiriyle dost ya da iyi arkadaş olmadan) bir arada uyumlu çalışma” anlamında kullanılabilir. İyi geçinme en yalın olarak “zaman zaman çatışma yaşansa bile her iki tarafın da birbirinin varlığını birbirini değiştirmeye çalışmadan kabul ederek bir arada olabilme” şeklinde tanımlanabilir. Kuşkusuz herkesle iki dost ya da arkadaş gibi geçinmeyi beklemek gerçekleşmesi mümkün olmayan bir hayaldir. Fakat iyi geçinme becerileri kazanıldığında yalın tanımda belirtildiği şekilde iyi geçinmek mümkündür. Bunun için gerekli önkoşul en azından taraflardan birisinin iyi geçinme becerilerine sahip olması ve iyi geçinmek için çaba harcamasıdır.

Yalnız burada vurgulanması gereken nokta iyi geçinmenin insanın kendi görüşlerinden, istek ve gereksinimlerinden tümüyle vazgeçmesi ve karşıdakinin her istediğini yerine getirmesi anlamına gelmediğidir. Yalnız karşı tarafın istek ve gereksinimlerine göre davranmak iyi geçinmek değil, teslim olmaktır.



Çok bilinen masallardan birisinde tilki ile leylek arkadaş olurlar. İlk olarak tilki leyleği evine yemeğe davet eder. Daveti büyük bir sevinçle kabul eden leylek, davet günü büyük bir hayal kırıklığına uğrar. Tilki sofraya düz bir tabak koyduğu için, leylek tabağına konan yemeği yiyemez. Bunu en baştan düşünen kurnaz tilki, planladığı gibi bütün yemeği tek başına yer. Leylek ise aç kaldığını hiç belli etmeden yemeğe davet ettiği için tilkiye teşekkür eder ve o da tilkiyi yemeğe davet eder. Bu kez aç kalma sırası tilkidedir. Leyleğin yemeklerini koyduğu kap leyleğin gagasına göredir; ağzı dar ve derin. Aç kalma sırası tilkidedir. Tilki de ne kadar uğraşırsa uğraşsın böyle bir kaptan hiç yemek yiyemez. Hem kendi evinde, hem leyleğin evinde tüm yiyecekleri yemeyi planlayan tilkinin planları suya düşer. Leyleğin kurnazlığını anladığını gören tilki, leylekten özür diler.



Masallar kuşkusuz çok değişik biçimde yorumlanabilir. İnsanlarla geçinmek açısından bakınca “Tilki ile Leylek” masalının iletisi basit ve açıktır: birileriyle iyi geçinmek istiyorsanız, onun fiziksel, sosyal ve psikolojik özelliklerini dikkate almalısınız.

İnsanlarla geçinmek isteyen kişinin öncelikle geçinmek istemeli ve geçinmeye gönlü olmalıdır. Başkaları ile iyi geçinmek isteyen insan her şeyin yalnız kendi istediği biçimde gerçekleşmesini beklememeli, en az kendisi kadar geçinmek istediği insanı da dikkate almalı; onun kişilik yapısını, sosyal özelliklerini, beklentilerini sezebilmeli ve bunlara uygun tutum ve davranış gösterebilmelidir.



Çok bilinen başka bir masalda ise iki keçi bir köprüde karşılaşırlar.Köprü keçilerin yan yana geçemeyeceği kadar dardır. Her ikisi de öncelikle kendisinin geçmesi gerektiğini düşünür. birbirine yol vermezler. İki keçi inatlaşarak köprünün ortasında toslaşmaya başlarlar. Fakat ikisi de kaybeder. Her ikisi de suya düşer ve boğulurlar.



“İki İnatçı Keçi” masalının da iletisi çok açık ve basittir. Yüzeysel olarak bakıldığında herkesin bunun farkında olacağı ve benzer biçimde davranmayacağı düşünülebilir. Fakat günlük yaşamda benzer biçimde inatlaştıkları için iki tarafın da kaybettiği çatışmalar düşünüldüğünden çok daha fazla yaşanmaktadır. İnatlaşmanın aşılabilmesi ve inatçı iki kişinin birbiri ile iyi geçinebilmesi için insanların “inatlaştığının farkında olması”, “gerektiğinde inatlaşmayı bırakabilmesi”, “karşı tarafın inadını arttıracak şekilde davranmaması”, “inatlaşmadan kaynaklanan duygularla baş edebilmesi”, “iki tarafta da kaybettiği duygusu yaratmadan uzlaşma yolunun bulunması” gerekmektedir.

“Herkesle iyi geçinmek mümkün müdür?” sorusuna dönecek olursak dost ya da iyi bir arkadaş olarak geçinmeyi hedeflemiyorsanız bu sorunun yanıtı evettir. Çevrenize baktığınızda herkesle geçinebilen insanlar olduğunu görürsünüz. Onların sahip oldukları iyi geçinme becerilerini herkes kazanılabilir. Fakat bunun bugünden yarına kazanılamayacağı uzun süren uğraş ve çaba gerektirdiği unutulmamalıdır. Bu konuda ilk adım öncelikle istekli olmak ve bu isteğini uygulamaya geçirmektir.

Prof. Dr. Erol Özmen-Psikoloji & Psikiyatri

[Ada]

Evet örnek ben

Geçinilmesi imkansız olan birisiyimdir

ne mutlu sana
kimseye eyvallah demeyen birisin demek

[Ada]

aynı zamanda kimseyle ortak noktada buluşmayan , hatta insanlarla dostane bir muhabetten yakınlaşmadan bile nefret eden

ve bu yüzden anormal gözüken biriyim

yani mizantropsun
(anlamı insan sevmez)

[angelica]

Babam gecınılmesı zor bı ınsan butun yazıyı anneme okudum kızım ben bunların ustasıyım zaten dıyo ... ama yararı olmustur yınede paylasım ıcın tesekkurler

[Ada]

sen nerden bilion mizontrop kelimesini sende mi ondansın yoksa

hayır dr.House izliyorum
kendisi iflah olmaz mizantroptur

[depresyondayım]

geçinilmesi zor bi insanla yaşıyorum ben çözümü kendi haline bırakmakta buldum.hiç bi şeye karışmıyorum,yorum yapmıyorum
her dediğine evet diyorum ya da geçiştiriyorum.o da bana karışmıyor.idare edip gidiyoruz.

[depresyondayım]

bunu bilinçli olarakmı yapıyorsun.yani isteyermi geçimsiz oluyorsun.merak ettim.

[depresyondayım]

benimlede genelde kimse geçinemez ya suscaklar alttan alcaklar yada hemen tartışma küslük..... ama ben memnunum halimdeninsanların benden ürkmesinde..

çok tuhaf bir ruh hali

[depresyondayım]

uyum yada değil uyum sağlayanlar kolaydır altlardadır uyumsuz olanlar ya dip te ya zirvededir

ne yani zirvede olmak için uyumsuzmu olmak lazım.

[K i m y o n]

UYUM: Bireyin sahip olduğu özelliklerin kendi benliği ile ve içinde bulunduğu çevre arasında dengeli bir ilişki kurabilme ve sürdürebilmesidir.

UYUMSUZLUK; Kendi benliği ve çevresiyle dengeli ve etkili ilişki kurma,geliştirme ve sürdürebilmede güçlük çeken davranış kalıplarıdır.

UYUMSUZLUĞUN NEDENLERİ:
1. Kalıtım : uyumsuzluğun ortaya çıkmasında kalıtımın etkili olduğu bilinmekle beraber,uygun eğitim ortamı ve koruyucu davranışlarla bu etkinin ortadan kaldırılacağı ya da en aza indirileceği bir gerçektir.

2. Bedensel Nedenler: Uzun süren hastalıklar

3. Temel gereksinimlerinin doyurulmaması: Biyolojik ve fizyolojik,psikolojik ve sosyolojik.

4. Yanlış Eğitim: Anne-babanın yanlış tutumları,otoriter olma ya da aşırı hoşgörü,ceza,dayak,tutarsız eğitim...

[K i m y o n]

Acıbadem Sağlık Grubu Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Kültegin Ögel zor insanların davranışlarını şu şekilde belirtiyor:

-Eğitimi ve bilgisi yetersiz olmasına rağmen kendisini çok iyi sananlar,

-Bilgisi ve deneyimi yetersiz olmasına rağmen kendisini iyi sananlar,

-Öncelikleri belirlemede beceri sahibi olamayanlar

-Hatasını olgunlukla kabul edemeyen, sürekli açıklama yapıp kendisini temize çıkarmak isteyenler,

-Yavaş düşünen ve hareket edenler,

-İşleri karıştıranlar,

-Hiç konuşmayanlar, bilgiyi zorla ağzından aldığınız kişiler,

-Yanlış anlamakta ısrar eden,

-Karşısındakinin söylediklerine önem vermeyen,

-Konum farklılıkları nedeniyle görüşürken o farkı hissettiren kişiler,

-Karşılarındakine saygı göstermeyen,

-Yavaş hareket eden ve birçok defa tekrar edilmesi zorunda kalınan insanlar,

-Sadece kendi yaptığı şeyin önemli olduğunu düşünen,

-Sürekli olaylar ve etrafındakiler üzerinde kontrol oluşturmaya çalışanlar,

-Empati kuramayanlar,

-Her zaman ben haklıyım diyenler,


Bu özellikler ışığında zor insanları 5 ana başlık altında toplamak mümkün.

-Agresif İnsanlar:

Saldırgan davranışlar içinde bulunan bu sakin bir şekilde kendinizi ifade edin ve size yönelik saldırgan tavırlara kendinizden emin bir şekilde karşılık verin.

-Her Şeyi Bilenler:

Bu kişilerle mücadele ederken iyi hazırlanmak gerekir.
Asla meydan okumayın. Aksine yeteneklerini övün.
Gerektiğinde hatalarını ortya çıkaracak sorular sormaktan çekinmeyin.

-Şikayetçiler:

Karşılarındakine güvenmezler.
Kendilerine olan güvenleri de çok değildir.
Eksik olan özgüvenlerini saklamak için memnuniyetsiz, her şeyden ve herkesten şikâyet eden bir tavır içine girerler.
Bu insanlara "Başkalarının göremediklerini görüyorsun" şeklinde onların güvenlerini arttıracak cümlelerle yaklaşın.
Dinleyin ama asla tartışmaya girmeyin.
Ona karşı savunmacı davranmayın.

-Mağdurlar:

İyi dinleyin,onu anladığınızı gösterin.
Soruna odaklanarak onu değişim için motive edin.

-Gizlice Saldıranlar:
Bu insanlara karşı ne kadar geri çekilirseniz o kadar üstünüze gelmeyi severler. Geri çekilmeyin. Şakaya vurun.

[Amerikan_ JOG]

benimle herkes çok iyi geçinir, genelde hep alttan alırım, ben hangi sınıfa giriyorum ki.

[dilekceyda]

arkadaşlar benim annemde ole kimse geçinemiyor illa ki dediği olucak bir kere de sen haklısın demiyor babam 30 senedir uğrasamadı ki o kadar zeki bir insan bütün aile perişan ne yapıcaz hergün kavga dayanamıyorum artık suan annemle yaşayan benim yardımmmm....