"Düşünüyorum öyleyse varım!"demiş, Descartes... Bu sözü bilmeyenimiz, duymayanımız neredeyse yok gibidir… İyi güzel de bu söz ne ifade ediyor? Bu sözün içini nasıl doldurabiliriz? İlk bakışta, çok basit bir şekilde tarif edilebilecek bir söz olarak gözükse de, biraz üzerinde "düşünüldüğü" zaman, aslında öyle çok da kolay tarif edilebilecek bir söy olmadığı anlaşılmaktadır…
Kastedilen nedir? Bu söz, ilk akla gelen ve en yalın haliyle; "düşündüğüm için insan şeklinde ortadayım (varım)" mı demek istiyor? YANİ, BU SÖZÜ SADECE BU ŞEKİLDE Mİ ANLAMAMIZ GEREKİR? Yoksa, bu söz daha başka anlâmları da içerir mi? Meselâ, "benim, "insan" olarak varolmamın şartı düşünmektir" mi, demek istiyor? O zaman, düşünmeyen insanlar "yok" mu sayılacaktır? Yoksa, bir başka açıdan; "Eğer insan isek, düşünmeyi de bilmemiz gerekir" mânâsına mı geliyor? Yoksa, bir başka açıdan daha bakarsak; "varolmayı" fizikî anlamda değil de mecazî mânâda anlayıp; "düşünüyorsam, ancak o zaman kendimi "var" sayarım, kendimi ancak o zaman "bir şey kabul eder" ve "bir şey ifade ediyor sayarım", yoksa, siz bakmayın benim insan suretinde ortalarda dolaştığıma” mı demek istiyor? Nedir kastedilen?
Ne kastettiğini anladıktan ve hallettikten sonra bir başka açılım yaparsak; Tamam, düşünüyoruz… Peki, neyi düşünüyoruz? Veya, neyi düşünmemiz gerekir? Veya, nasıl düşünmemiz gerekir? Düşünmek… İşte, "öylesine bir şey" midir? Yani, günlük yaşantımızda ve günlük aktivitelerimizde kullandığımız düşünce midir? Yoksa, bunun ötesinde "daha başka bir şey" midir? Veya, "düşünmeyi öğrenmek ve bilmek" mi, gerekir? Öyle ya, düşünmek vardır, düşünmek vardır… Ne dersiniz arkadaşlar?
Kastedilen nedir? Bu söz, ilk akla gelen ve en yalın haliyle; "düşündüğüm için insan şeklinde ortadayım (varım)" mı demek istiyor? YANİ, BU SÖZÜ SADECE BU ŞEKİLDE Mİ ANLAMAMIZ GEREKİR? Yoksa, bu söz daha başka anlâmları da içerir mi? Meselâ, "benim, "insan" olarak varolmamın şartı düşünmektir" mi, demek istiyor? O zaman, düşünmeyen insanlar "yok" mu sayılacaktır? Yoksa, bir başka açıdan; "Eğer insan isek, düşünmeyi de bilmemiz gerekir" mânâsına mı geliyor? Yoksa, bir başka açıdan daha bakarsak; "varolmayı" fizikî anlamda değil de mecazî mânâda anlayıp; "düşünüyorsam, ancak o zaman kendimi "var" sayarım, kendimi ancak o zaman "bir şey kabul eder" ve "bir şey ifade ediyor sayarım", yoksa, siz bakmayın benim insan suretinde ortalarda dolaştığıma” mı demek istiyor? Nedir kastedilen?
Ne kastettiğini anladıktan ve hallettikten sonra bir başka açılım yaparsak; Tamam, düşünüyoruz… Peki, neyi düşünüyoruz? Veya, neyi düşünmemiz gerekir? Veya, nasıl düşünmemiz gerekir? Düşünmek… İşte, "öylesine bir şey" midir? Yani, günlük yaşantımızda ve günlük aktivitelerimizde kullandığımız düşünce midir? Yoksa, bunun ötesinde "daha başka bir şey" midir? Veya, "düşünmeyi öğrenmek ve bilmek" mi, gerekir? Öyle ya, düşünmek vardır, düşünmek vardır… Ne dersiniz arkadaşlar?
Yorum